Η ψυχική κατάσταση μιας γυναίκας στη φάση κλιμακτηρίου- εμμηνόπαυσης 

Ποσοστό περίπου 20% των γυναικών παγκοσμίως εκτιμάται ότι εμφανίζουν κατάθλιψη σε κάποια φάση, κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση φαίνεται να συνδέεται με την ευαλωτότητα σε καταθλιπτικά συμπτώματα, με αλλαγές τόσο βιολογικές-σωματικές, όσο και ψυχολογικές. Παρατηρούνται επιπλέον διαταραχές διάθεσης και ευερεθιστότητα. Η κατάθλιψη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας 59 μπορεί να θεωρηθεί ως διαφορετική νοσολογική οντότητα συγκριτικά με άτομα νεαρής ηλικίας. Ο ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης είναι ένα προηγούμενο ιστορικό κατάθλιψης μαζί με την παρακολούθηση των διακυμάνσεων των αναπαραγωγικών ορμονών που συνδέονται με την καταθλιπτική διάθεση. Συμπτώματα ωστόσο της εμμηνόπαυσης είναι και αγγειοκινητικά, ψυχολογικά και μυοσκελετικά προβλήματα.

Η κατάθλιψη και η ευερεθιστότητα ανήκουν στα ψυχολογικής φύσεως συμπτώματα που συχνά συνοδεύουν την εμμηνόπαυση. Έχει βρεθεί ωστόσο πως τόσο η εξωτερική όσο και η εσωτερική ευερεθιστότητα, σχετίζονται με την παρουσία χρόνιας νόσου, όχι όμως με αγγειοκινητικά συμπτώματα και αϋπνία. Μεμονωμένα η εσωτερική ευερεθιστότητα συνδέεται με το άγχος και την κατάθλιψη, ενώ η εξωτερική ευερεθιστότητα με την κατάθλιψη και τα επίπεδα την ορμονών FSH και LH. Γυναίκες με πολύ πρόωρη εμμηνόπαυση παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση κατάθλιψης. Η κατάθλιψη που εκδηλώνεται δεν οφείλεται μόνο στις ορμονικές αλλαγές, αλλά και σε διάφορους άλλους παράγοντες, όπως στρες, κακή εικόνα του σώματος, σεξουαλικές δυσκολίες, υπογονιμότητα, γήρανση και προβλήματα άλλης φύσεως που επιβαρύνουν την κατάσταση. Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστούν λόγω εμμηνόπαυσης ενοχλήσεις στο ουρολογικό σύστημα, αύξηση βάρους, δυσκολία στη συγκέντρωση, τη μνήμη και τον ύπνο. Η εμμηνόπαυση συνοδεύεται δηλαδή από ένα σύνολο αλλαγών.

Αίτια κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σημασία παρουσιάζουν οι αιτίες και οι τρόποι αντιμετώπισης της πρόωρης εμμηνόπαυσης. Κάποιες από αυτές εκδηλώνουν κατά την περίοδο αυτή ψυχιατρικές ασθένειες όπως η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια ή ψυχιατρικά συμπτώματα όπως προβλήματα ύπνου, διαταραχές πανικού και ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές. Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά ανάμεσα στην κατάθλιψη και την κλινική κατάθλιψη. Η κατάθλιψη είναι ένα αίσθημα θλίψης και μελαγχολίας που είναι συνήθως παροδικό. Η κλινική κατάθλιψη διαρκεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, με συμπτώματα σοβαρά, που επεμβαίνουν στην καθημερινότητα του ατόμου. Το άτομο χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως λυπημένο, απογοητευμένο, αποθαρρημένο κι απεγνωσμένο. Τα αίτια της κατάθλιψης μπορεί να διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Το περιβάλλον είναι καθοριστικό. Οικογενειακά και οικονομικά θέματα ή κλιματικές συνθήκες είναι αυτά που μπορεί να επιφέρουν συχνά κατάθλιψη. Επιπλέον, ασθένειες ή εσωτερικά προβλήματα στην ψύχωση του ατόμου, μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στην ψυχολογία ή και σε κατάθλιψη. Οι ψυχολογικοί αυτοί παράγοντες κυριαρχούν στην περίοδο της εμμηνόπαυσης και συνδέονται με την πιθανή εκδήλωση κατάθλιψης κατά τη διάρκειά της. Σημαντικοί είναι επίσης οι βιολογικοί παράγοντες, όπως είναι οι ορμονικές αλλαγές κατά την εμμηνόπαυση.

Θεραπεία της κατάθλιψης

Πρώτο βήμα για τη θεραπεία της κατάθλιψης είναι η συνειδητοποίηση της κατάστασης από το ίδιο το άτομο. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στην ψυχολογία και το σώμα της γυναίκας και στην κατάθλιψη που ενδέχεται να βιώσει λόγω αυτών και άλλων παραγόντων, χρειάζονται την ίδια προσέγγιση. Οι γυναίκες αυτές χρειάζονται σίγουρα μία εσωτερική ενεργοποίηση. Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης μπορεί να υποστηριχθεί σημαντικά με την άσκηση και τη διατροφή. Η λύση βρίσκεται σε μία μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες, αμινοξέα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Όσον αφορά στην άσκηση, είναι αποδεδειγμένο ότι οι φυσικές δραστηριότητες συνεισφέρουν στη σωματική και ψυχική υγεία των ατόμων. Ανεβάζουν τη διάθεση και μειώνουν τα επίπεδα του στρες. Ρυθμίζουν το άγχος, την αυτοεκτίμηση και αυτό-εικόνα, τονώνουν την αυτοπεποίθηση και δρουν ευεργετικά σε μια σειρά φυσικών μηχανισμών στα άτομα με κατάθλιψη. Η περίοδος της κλιμακτηρίου και της εμμηνόπαυσης είναι ένας σταθμός στη ζωή της κάθε γυναίκας που μπορεί να τη φορτίσει ψυχοσωματικά. Γίνεται επανεκτίμηση της ζωής της και της θηλυκής της υπόστασης και χρειάζεται να βρίσκεται σε ένα περιβάλλον υποστηρικτικό και προσαρμοστικό, προκειμένου να καταφέρει να βιώσει ομαλά αυτό το δύσκολο στάδιο.